Mentale toestanden veroorzakenvolgens Daniel C. Dennett gedrag__________________________________________________________________________________Simon Huijben 629094Punjab is een provincie in het noordwesten van India, ligtaan Pakistaanse grens en heeft ongeveer 21 miljoen inwoners. Punjab staat ookbekend als het land van vijf rivieren, heeft de meeste graanteelt van heelIndia en is het gebied op aarde met het meeste Sikhs aanhangers. Echter kenthet in tegenstelling tot de westerse vier seizoenen maar drie seizoenen; dezomer (van halverwege april tot het en met juni), het regenseizoen (van Julietot september) en de winter die opmaakt voor de rest van het jaar.
Betekend ditdat de mensen van Punjab geen betekenis hechten aan wat de westerse wereld delente noemt omdat ze deze gedachten niet kunnen denken omdat er geen woord vooris? Kan er, omdat de mensen van Punjab geen gedachte van “lente” hebben er, dusook geen met lente geassocieerd gedragworden veroorzaakt? In dit paper zal ik beargumenteren dat Daniel C. Dennett denkt dat dit zeker kan. Dat mentaletoestanden gedrag kunnen veroorzaken. Dit ga ik doen door middel van de doorDennett beschreven gedrag voorspellende methode genaamd de “intentional stance”en zijn visie op -patronen, namelijk dat verschillende perspectievenverschillend naar eenzelfde patroon kijken. Daniel C.
Dennett is een Amerikaanse filosoof die zich voornamelijkbezighoudt met vragen omtrent het bewustzijn in de filosofie van de geest en kunstmatigeintelligent. Hij stelt in het essay “True Believers: The intentional strategyand Why it works” drie verschillende tactieken aan de kaak om gedrag van een persoonte voorspellen. Hij noemt hier drie verschillende “stances”; “the pysicalstance”, “the design stance” en “the intentional stance”. De eerstgenoemdevoorspelt gedrag aan de hand van de fysieke samenstelling van het object inkwestie, door bijvoorbeeld te kijken naar de wetten van de natuurkunde.
Dezemethode is niet erg praktisch omdat niet iedereen geleerd is in de weten van denatuurkunde. De tweede –”the design stance”- voorspelt gedrag aan de hand vanhet ontwerp van het object, als een object ontworpen is om onder bepaaldeomstandigheden een bepaalde actie uit te voeren kun je voorspellen dat hetobject onder deze bepaalde omstandigheden deze actie zal uitvoeren. Als eenwekker is ontworpen om af te gaan op een zeker tijdstip kun je er dus van uitgaande wekker zal afgaan op dit tijdstip.1De laatste methode die Dennett noemt in dit essay om gedrag te voorspellen is”the intentional stance”, Dennett omschrijft deze als volgt: “first you decide to treat the object whosebehavior is to be predicted as a rational agent; then you figure out whatbeliefs that agent ought to have, given its place in the world and its purpose.Then you figure out what desires it ought to have, on the same considerations,and finally you predict that this rational agent will act to further its goalsin the light of its beliefs”2 Met de “intentional stance” kan het gedrag van object dusvoorspelt worden wanneer men uitgaat van de overtuigingen en verlangens die ditobject heeft en dat het object de rationaliteit heeft om naar deze verlangenste handelen. Door middel van deze methode kan er ook aan allerlei andere dingendan mensen gedachten worden toegeschreven, dieren en zelfs computersbijvoorbeeld. Dit is de beste methode om gedrag te voorspellen volgens Dennettomdat de “the pysical stance” en “the design stance” niet pragmatisch genoegzijn om het gedrag van objecten te voorspellen, we zijn immers niet allemaalneurowetenschappers die weten hoe het brein werkt. Dennett denkt dat “theintentional stance” gedrag verklaart aan de hand van doelen en overtuigingen endeze doelen en overtuigingen ook de directe oorzaak van gedrag zijn.
En dat deobjecten die getoetst kunnen worden door deze methode gedachtes hebben. Gedragwordt dus veroorzaakt door onze doelen en overtuigingen, maar of dit mentaletoestanden zijn is nog niet duidelijk en zal nog nader onderzocht moetenworden. Bestaan mentale toestanden als overtuigingen en doelen daneigenlijk wel? Dennett ziet deze vraag als een vraag die gaat over abstracte objectenen geïnterpreteerd moet worden op een wetenschappelijke manier.
Zoals dat ookgedaan wordt in andere vakgebieden, in de natuurkunde bijvoorbeeld.3In deze vakgebieden bestaan abstracte objecten echt omdat ze heldererepresentaties geven van echte dingen, eigenschappen en plaats bijvoorbeeld. Zegeven een duidelijk beeld van wat er op fysiologisch niveau gebeurt. Zo geldtdit dus ook voor mentale toestanden. Een andere eis waar mentale toestanden aanmoeten voldoen willen ze waar luidt als volgt: “We think beliefs are quite real enough to call real just solong as belief talk measures these complex behavior-disposing organs aspredictively as it does.”4Oftewel ze bestaan echt als ze maar goed genoeg werken voorde “intentional stance” en de volkspsychologie.
Maar hoe vormen mentale toestanden dan invloeden uit opgedrag? In het essay “Real Patterns” beargumenteert Dennett dat het menselijkgedrag bestaat uit patronen en deze patronen vormen de overtuigingen,verlangens en intenties van rationele agent.5En door deze overtuigingen en verlangens handelt de rationele agent volgens de”intentional stance”. Dit verklaart ook het succes van de volkspsychologie, destroming in de psychologie die ideeën over de menselijke psyché en begrippen haaltuit de alledaagse omgangstaal. Deze werkt alleen maar als er een patroon vanhetzelfde gebruik van woorden is. Dus wanneer iedereen een andere betekenis zouontlenen aan de definitie van een woord zou de volkspsychologie niet kunnenwerken. De vraag die Dennett vervolgens terecht stelt en ook van belang is voorde rest van dit betoog is waar deze patronen zich precies bevinden. Stel er zouden een aantal marsmannetjes op aarde terechtkomen en deze kunnen door hun enorme technologische voorsprong en beterontwikkelde hersenen het menselijk gedrag tot de puntjes voorspellen zondergebruik te maken van een van de drie door Dennett genoemde methodes om gedragte voorspellen.
Ze kijken op fysiologisch niveau en voorspellen zo ons gedrag.Maar als ze de “intentional stance” niet gebruiken zegt Dennett dat ze ietsover het hoofd zien.6Namelijk: “the patternsin human behavior that are describable from the intentional stance, and onlyfrom that stance, and which support generalizations and predictions”. Ze zien de patronen van het menselijk gedrag over het hoofd,deze zijn wel zichtbaar bij het gebruik maken van de “intentional stance”.7 Toch kunnen er aan een patroon verschillende interpretatiesontleent worden. Dit komt volgens Dennett doordat verschillende mensen verschillendenaar hetzelfde patroon kijken. Een getrainde biologie ziet in een bos immersmeer dan iemand die geen ervaring met een bos heeft. Een jazzfanaat hoort meerop John Coltrane “A love supreme” daniemand die nog nooit naar muziek heeft geluisterd.
Ook is het van belang watvoor waarde de waarnemer hecht aan het te gebruiken patroon om iets te voorspellen.Wanneer er een groot risico is, is men eerder geneigd zijn om voor een ingewikkeldpatroon te kiezen dan wanneer het mogelijke verlies erg weinig is. Wanneeriemand voor miljoenen op het rode vakje bij roulette wed zal deze eeningewikkelder patroon kiezen dan wanneer er bijvoorbeeld maar voor een relatiefklein bedrag roulette gespeeld wordt. Volgens Dennett klopt dit zelfs wanneerhet ingewikkeldere patroon een lagere opbrengst zou betekenen. Ditvolkspsychologische idee is volgens Dennett een goed genoeg werkend systeem ener zit een echt patroon in.8Dus zo kan ook verklaard worden dat de mensen van Punjab aan lenteverschijnselen (het patroon van de lente) een andere interpretatie ontlenen dande westerse wereld dat doet.9Ze noemen het namelijk nog winter terwijl de westerse wereld het lente noemt.
In dit paper zijn eerst drie verschillende methodes omgedrag te voorspellen beschreven; “the pysical stance”, “the design stance” en”the intentional stance”. Wanneer deeerste twee onvoldoende zijn (omdat zebijvoorbeeld voor de casus in kwestie niet pragmatisch genoeg zijn) kan hetgedrag van allerlei objecten voorspelt worden door de “intentional stance”. Hetgaat uit van de doelen en overtuigingen dat het object in kwestie heeft. Ditzorgt ervoor dat de “intentional stance” niet alleen het gedrag van mensen kanvoorspellen maar ook van bijna al het andere. Omdat het gedrag voorspelt kanworden schrijft het mentale toestanden toe aan bijna alles. De vraag dievervolgens werd beantwoord ging over of deze mentale toestanden wel echtbestaan. Uiteindelijk bleek dat ze mentale toestanden hadden als het gedragwaarmee het gedrag voorspelt wordt maar een abstractie is van de werkelijkheid.Vervolgens bleek dat Dennett dit zelf zei.
Als deze methode ( “the intentionalmethode” ) niet gebruikt werd – door bijvoorbeeld op fysiologisch niveau tekijken en zo gedrag te voorspellen – zouden de patronen in het menselijk gedragover het hoofd worden gezien. Oftewel, volgens Daniel C. Dennett kunnen mentaletoestanden dus gedrag veroorzaken. Bibliografie Dennett, Daniel C.,”True Believers: The Intentional Strategy and Why it Works,” in Mind andCognition edited by William G.
Lycan and Jesse J. Prinz (Malden : BlackwellPublishing, 2008)Dennett, Daniel C., “RealPatterns,” in Mind and Cognition edited by William G. Lycan and Jesse J. Prinz(Malden : Blackwell Publishing, 2008)1 Daniel C.
Dennett, “True Believers: The IntentionalStrategy and Why it Works,” in Mind and Cognition edited by William G. Lycanand Jesse J. Prinz (Malden : Blackwell Publishing, 2008) pp. 324-325.
2Dennett, ibid., p. 3253 Daniel C. Dennett, “Real Patterns,” in Mind and Cognition edited byWilliam G.
Lycan and Jesse J. Prinz (Malden : Blackwell Publishing, 2008) p.352.4 Dennett, ibid., p. 361.
5 Daniel C. Dennett, “True Believers: The Intentional Strategy and Whyit Works,” in Mind and Cognition edited by William G. Lycan and Jesse J. Prinz(Malden : Blackwell Publishing, 2008) p.
3306 Dennett, ibid., p. 3297 Dennett, ibid., pp. 329-3318 Daniel C. Dennett, “RealPatterns,” in Mind and Cognition edited by William G. Lycan and Jesse J.
Prinz(Malden : Blackwell Publishing, 2008) p. 3639 Dennett, ibid., pp. 359-363